Сайт учителя начальных классов
.
Халық ойындарының дене тәрбиесінің көп салалы құралы ретінде пайдалану

Халық ойындарының дене тәрбиесінің көп салалы құралы ретінде пайдалану

Халық ойындарының дене тәрбиесінің көп

салалы құралы ретінде пайдалану

Халықтық ойындар адамның ой-өрісінің, өмірге көзқарасының дамуына, сана-сезімінің өсуіне мол мүмкіндіктер туғызумен қатар, адамның  дене дамуына және рухын көтеруіне көмектеседі.

  Қазақтар ойын әрекеті кезінде, ойнап жүрген балалардың қимылдарында табиғатта кездесетін әртүрлі уақиғаны байқаған. Ойын түріне қарап алдағы уақытта ол баланың кім болатын анықтаған. Бұл әр адамның қабілетін байқауға, болжауға және тәрбиені белгілі бір бағытқа бағыттауға, қажетті мүмкіндікті және әлі  ашылмаған қабілетін дамытуға құнды арна. Сондықтан да, бұл тақырып қазақтың ауыз әдебиеті жанрларында орынды қамтылады. Болашақ ел билеушілер, ақылды сарбаздар, қорқынышсыз батырлармен бала күндерінен-ақ әртүрлі ойын үстінде танысады. Халық ертегілері мен әңгімелерде, батырлық және лирикалық эпостарды, ауыз әдебиетінде мұндайды жиі кездестіреміз.

   Халықтық ойындарда адмгершіліктің, мінез-құлықтың нормасына бағыт беру – басты міндет. Олар осы ойынға қатысышулардың мінез-құлқына, әрқайсысының ерекщеліктеріне, адамгершілік принциптеріне бағытталған. Ойынға қатысушылардың ойын ередесін қалай түсінетініне байланысты, олар ойынның адамгершілік нормасының қоғамға, ал керісінше қоғамның ойынға бағытталуында. Халықтық ойынның қындылығы: ойын кезінде адамгершілік мінез-құлық, өзара сыйласу, татулық, ұжымда бір-бірімен тіл табысу сияқты мінездер қалыптасады. Жарыс ойындары кезінде алдына жеңуге мақсат қойып, сол мақсатқа жетуге құлшынады. Ол үшін ойын ережелерін сақтау, бұзу кездері және ойынға қатысушылар арсында бәсекелестік те кездеседі.

  Халықтық ойындарда ойынға қатысушылардың бойында әділдік, бәсекелестікпен қол жеткен мақсақ, абырой, адалдық, жауапкершілік сияқты асыл қасиеттер дамып, қалыптасады. Сондай-ақ, жарысқа қатысушылар ойын ережесін бұзған кезде ойнаушылар арасында келіспеушілік туып, соңы даумен аяқталуы да мүмкін. Мысалы, ережені бұзғандықтан «соқыр теке», «орамал тастау», «күшің жетсе- үзіп кет!» және тағы басқа да ойындар адамгершілік қасиетті қатаң талдауы талап етеді.

  Барлық халықтық ойындар белгілі дәрежеде ойнаушылардың бір-бірімен адамгершілік қарым-қатынаста болуында. әсіресе, ойын ережесінің юұзылмауына және жеке бастың әр-намысына тимеу қатаң сақталады. Ойындарда, жарыстарда, жекпе-жектерде жығылып жатқан қарсыласының үстінен аттау - өрескел әдіс болып табылады. Бұл талап, әсіресе, ересектерге қойылады, үнемі болмағанмен кейде шайқас кезінде әртүрлі жас аралықтардың өкілдері кездеседі.

  Халық ойындарында адамгершілік талаптпрының сақталуы мақсатқа жетуге үлкен әсер етеді. Бұл бір жағынан ойынға қатысушылардың адамгершілік тұрақтылық талаптарын арттырса, екінші жағынан жеке бастың(ойнаушының) адамгершілік қасиеттерінің дамуын күн ілгері болжауға мүмкіндік береді. Халық ойындарының адамгершілік тәрбие берудегі ең негізгі мақсаты осында.

  Адамгершілік нормалары мен бағыттарын іске асыру – ойынға қатысышулардың әрқайсысының қасиеті. Адамгершілік мәдениті, адамгершілік тұрақтылығы саналатын орын – халықтық ойын болып табылады.

  Халықтық ойындарда әртүрлі қиындықтар, келіспеушілік, дауласу сияқты жағдайлар да жиі кездеседі. Бұл жағдайда қатаң тәртіп, әділдік жол таба білу. Мұрдайда балалардың және жас өспірімдердің адамгершілік санасының қалыптасуына ерекше мән беру қажет.

  Халықтық ойындарда адамгершілік, мінез-құлық тәрбиесімен байланысты екенін ескерсек, дамыған саналы жеке бастың қалыптасуы мен тәрбиесінде соңғы мақсатқа қол жеткізу сияқты белгілі заңдылықтың бар екендігін байқау қиын емес. Халықтық ойындардың адамгершілік нормаларын қалыптастыруға мәнң ерекше. Сондықтан да бұл тақырыптық қазақтың халықтық еңбектерінде ерекше орын алады.

  Қоғам өміріндегі жоғары адамгершілік және мінез-құлық нормалары халық ойындарын дамытуға қосымша нормалар мен ережелер тудырады. Олар өзара сабақтасу арқылы ойын этикасын тудырады. Ойын кезінде көптеген шешілмеген қиын мәселелер, сондай-ақ, ойынға қатысулардан мінез-құлықтың беріктігін, адамгершіліктің тұрақтылығын талап ететін кездер де болады. Бұл талаптың барлығы ойыншыларда жасөспірім кезінен қалыптасып, халықтық ойын этикасында анық көріне бастайды.

  Халықтық ойын этикасында халық өмірінен, халықтық педагогикадан және дене тәрбиесі қорынан алынған көптеген мәселелери қалыптасқан. Ойын этикасы адал бәсекелестік пен жақсы ойдан, мақсаттан туындайтын мінез-құлық, адамгершілік ережелері мен талаптар. Бұл айтылғандар әсіресе, жасөспірім қыздар мен ересек қыздар қатысатын ойындарға, ұлттық әдеп-ғұрып және көңіл ойындарына арналған. Бұған мысал ретінде «қыз-ойнақ», «қыз-қашар», және басқаларды жазуға болады.

  Этика ережелерінің бұзылуы, яғни өтірік, әділетсіздік, дандайсу, бәріне рұқсат ету, кешірімділік, менсінбеушілік, кек алу, т.б. келеңсіз жайлар ойынның сәтті өтуіне кедергі жасайды. Сондықтан халық ойындарының этикасында ойынға қатысушылардың жас ерекшелігіне, жынысына, топтардың өзара қарым-қатынасына ерекше мән беріледі.

  Көптеген әдет-ғұрыптар,мерекелер,спорттық жарыстар халықтыңкөңіл күйін котеру, этиқалық дамуын арттыратындықтан,жас өспірімдердің этиқалық тәртіп нормаларының қалыптасуына өте қолайлы.Халықтық педагогиқаның дене тәрбиесі ескерткішінде,әсіресе,көңіл-күй котеру ойындарында жастарды мақсатқа жетуге бағыттау этикасын арттырудағы көптеген талаптар мен күрделі көріністерді байқауға болады.Өзара қарым-қатынас этикасы ойын, көңіл көтеру және күн тізбегінде көрсетілген мерекелер кезінде де қалыптасады.Ұлттық әдетғұрып, салт-дәстүр қатаң сақталатын ойын түрлерінде ойынғақатысушының көңілдендіру үшін алдын ала дайындалмаған суырып салма өлендерін,сөздерін айтуға рұқсат етіледі.Бірақ шектен шықпай, өз тәртібінекөңіл бөлуі қажет.Сондай ойындар түріне «алтыбақан», «үйшік», «тоғыз аяқ», «тоғыз табақ», «қыз ойнақ» т.б.

  Халық ойындары эстетикалық тәрбиені де дамытады. Алғашқы әдемілік, көркемдік туралы ұғым, талғамдық шығармашылық ойыны үстінде қалыптасады.Ойын кезінде, әсіресе жас өспірімдерде жалғыз таяқ ат, садақ, сойыл түрінде елестеуі сезінеді.Күн өткен сайын мәнді ,мағыналы,қозғалмалы ойындар үстінде ол елестету дами түседі.

  Эстетикалық тәрбиеде әсіресе ән мен күй ерекше орын алады.Бұл ойындар әнңің түрін, мәнін жете түсінуге көмектеседі.Қозғалмалы сазды ойындарда ойынға қатысушылардың шығармашылық мүмкіндігі қалыптасады. Бүл ойын түрлері әсіресе, жас өспірімдермен жастар арасында көп дамуда.Ондай ойын түрлері «айголек», «алтыбақан», «қыз бен бала» т.б.

  Этикалық парасттын мәні, белгілі болғандай, адамдардың әдемі іс-әрекеттері үстінде ашылады, жеке бастың іс үстіндегі шығармашылық дамуына, қоғамдағы шығармашылықмақсатқа жетуге бағытталуда.

   Эстетикалық қарым-қатынастың дамуының көп тараған түрі – халықтық ойындар. Көңіл көтеру ойындарытәжірибе түрінде жастарды тәрбиелеуде адамгершілік және эстетикалық ережелерді біріктіреді. Сондықтан да халықтық ойындарда ән, күй, тақпақ, би кеңінен пайдаланады.

   Қазақтарда жасөспірімдерді тәрбиелеу тәжірибесінде халықтық ойындар балалар мен жасөспірімдердің жоғары адамгершілік және дене шынықтыру қабілетін  дамытудағы негізгі құралы болып табылады. Халықтық ойындарда көптеген тәсілдері жүйесі, үйрету мен тәрбиелеу әдістері жинақталған. Олар ұрпақтан-ұрпаққа таралып, әдеп-ғұрып, салт-сана білімдерінің жиынтығы ретінде халықөмірін жан-жақты түрлендіруде. Халықтық ойындарға ұлттық салт-дәстүрді енгізуге алға басушылық, жандану, жаңару және дене щынықтыру жаттығуларының жақсаруы әсіресе, көп ұлтты балалар мен жас өспірімдер арасында арта түсуде.    

 

 

 

Занятия ритмической гимнастикой

 в старших классах.

 

Проводя уроки физической культуры в старших классах, приходится сталкиваться с отсутствием заинтересованности в исполнении физических упражнений у девушек старшеклассниц.

Зачастую мальчики, желая показать свои физические возможности и преуспеть друг перед другом, более активны, чем девочки, которые за маской безразличия прячут свою слабую физическую подготовку. Причин в таком положении дел , безусловно, много-это социальные, моральные, методические и  т.п. факторы. Отсюда задача: находить пути и способы заинтересовать детей занятиями физической культурой.

Подготовка же девушек –старшеклассниц к дальнейшей самостоятельной жизни, функции материнства и выполнения многочисленных семейных и общественных обязанностей невозможна без укрепления их здоровья , в том числе и на уроках физической культуры.

Одна из возможностей заинтересовать многих , даже далеких от спорта . девушек  это занятия ритмической гимнастикой. Ритмическая гимнастика пластична и изменчива , в зависимости от интересов занимающихся, она становится более «гимнастической» или «атлетической», отдаёт преимущество на растягивание или тенцевальным композициям.

 

 

 

 

 

Занятие ритмической гимнастикой привлекают девушек не только своей эмоциональностью и доступностью, но и безграничным разнообразием упражнений. Исполнение тех или иных танцевальных элементов зависит от музыкального произведения, ритма и темпа движений , а также способствует воспитанию эстетических и психических особенностей подростков. Однако мы не ставим перед занимающимися ритмичекой гимнастикой задачи обучения танцам, т.к. танец сложная область искусства , которая требует специального образования.

На занятиях используются видео и аудиозаписи известных гимнастических групп, что облегчает обучение. А групповые занятия порождают дух соревнования между участниками, приучая старшеклассниц к упражнениям умеренной интенсивности. Исключая чрезмерную напряженность , мы добиваемся укрепления мышц спины, живота, малого таза.

Девушки , с пятнадцати лет  регулярно  занимающиеся ритмической гимнастикой , не подвержены резкому увеличению массы тела за счет жировых отложений. Они более пластичны, грациозны, умеют легко и красиво двигаться.

                                                           

 

 

Разработка урока по гимнастике для 8 класса.

 

Цели урока.

 

 

 

1.Обучающая:

*Оценить технику выполнения акробатических соединений.

   * Обучение самостоятельному подбору и выполнению упражнений под музыку, включая                                                                                                                              

      базовые элементы аэробики.

2.Развивающая:

   * Гибкость, координацию.

3.Воспитывающая:

   * Адекватную самооценку личности.

Оборудование:

   *гимнастические маты,

   *музыкальное сопровождение.

 

 

 

 

 

Содержание урока

 

Доз-ка

 

Методические указания

Вводно –подготовительная часть

 

1.Построение, приветствие, сообщение задач урока.

2.Строевые упражнения.

3.Бег:

       -обычный;

       -приставными шагами;

       -спипной вперед.

4.Выпады в движении:

       - вперед:

       -в сторону.

 

1-2мин

 

 

5мин

 

Быстрое построение,

 

Задания выполнять чётко,

Из строя не выходить

 

Корпус тела держать прямо, вперед не наклоняться, нога сзади в колене не сгибается.

Основная    часть

 

Аэробика

-Базовые движения руками:

 

1.  И.п.- руки вниз.Поднимать руки поочерёдно или одновременно вперед, в стороны,вверх.

 

2. И.п.-руки на пояс.Разгибание рук вперед, в стороны, вверх,вниз и в промежуточные положения, одновременно или поочередно.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12мин

 

 

 

 

Возможные ошибки:

Разгибание рук в локтевом суставе, разведение рук в стороны более чем на 180 градусов;

При подъеме вверх заведение их дальше вертикальной оси туловища.

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.И.п.-руки согнуты вперед.Разведение согнутых рук в стороны,движения предплечиями вниз-вверх.

 

4.И.п.-руки в стороны.Поочередные или одновременные круговые движения кистями, согнутыми руками или прямыми.

 

-Базовые шаги:

 

  1. Ходьба. На каждый счет шаги на месте или с продвижением.
  2. Приставной шаг:шаг одной ногой,приставить другую.
  3. Степ шаг.Шаг правой вперед-влево,шаг левой вперед-влево,поочередные шаги правой и левой назад в и.п.(разновидность ходьбы ноги врозь- вместе).
  4. Скрестный шаг:шаг правой в сторону,шаг левой сзади скрестно,шаг правой в сторону, приставить левую;то же в другую сторону.
  5. Мах вперед, в сторону, назад.

 

 

               -Упражнения на гибкость:

     1.И.п.-сед на полу.Наклоны вперед; ноги вместе,врозь.

 

     2.И.п.-лежа на боку.Махи ногами в сторону.

 

    3.И.п.-стоя на коленях,руки в упоре на полу. Махи ногами поочередно назад ,в сторону.

 

    4.И.п.- лежа на животе, упор согнутыми руками в пол; 1-2-согнуть ноги назад, руки выпрямить в упор,3-4 и.п.

 

  1. «Кошечка»

 

 

 

 

 

 

 

Акробатические упражнения:

 

  • Равновесие «ласточка»
  • Кувырок вперед
  • Перекат назад с выходом в стойку на лопатках.

 

Акорбатическое соединение:

 

*Равновесие-кувырок вперед-перекат назад-стойка на лопатках.

 

 

Упражнения на пресс.

 

 

 

 

Отжимание от пола.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13мин

 

 

 

 

5-10р.

2-3мин

 

 

 

 

1-5от

5-1го

2-3мин

 

 

 

 

 

Стараться выполнять одинаково(синхронно).

 

 

 

 

 

 

Спину держать прямо, не сутулиться. Шаги выполнять четко, в такт музыки.

 

 

Ноги в коленях не сгибаются, руками тянутся вперед.

 

 

 

 

Колено маховой ноги не сгибается, туловище прямое

 

 

 

 

Ноги прямые ,наклон глубокий.

 

 

 

 

 

Маховая нога не сгибается, голову вниз не опускать.

 

 

 

Дыхание ровное, выпрямляя руки,голову отклонять назад.

 

 

 

При прогибании в спине- вдох, возвращаясь в и.п.- выдох.

 

 

               

 

 

Плечи вперед не опускать, нога сзади прямая.

 

Обратить внимание на упор на руки, на выполнение групппировки.

В стойке туловище прямое.

 

 

Комплекс выполнять спокойно, равновесия фиксировать по 2 сек.

 

 

Руки за головой, от пола отрываются только плечи. Ноги согнуты в коленях на ширине плеч.Сосредоточить внимание на дыхание

 

Туловище прямое,руки сгибать до прямого угла и ниже.

Дыхание не задерживать.

Заключительная часть

 

Упражнение

на восстановление дыхания:

 

 * И.п.-сед на пятках ,руки в стороны.Обнять себя за плечи.

 

* И.п.-сед на пятках, руки в стороны.Правую руку вверх.левую вниз,сгибая в локтях,завести назад и за спиной соеденить руки в  «замок».Тоже самое с др.руки.

 

* И.п.-сед на пятках, спину прогнуть в пояснице:медленно выполнить максимальный выдох,выпятить живот вперед.Сделать вдох и втянуть живот

 

Подведение итогов урока.

Игра на внимание. «Класс смирно»

Домашнее задание.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5мин

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3мин

 

 

 

 

Выполнять плавно без рывков.

Эти упражнения формируют осанку.

 

 

 

Снимает утомление.

 

 

 

Улучшаются дыхательные функции.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Разработка урока по баскетболу для 7класса.

«Совершенствование ловли и передачи мяча

в движении и на месте»

 

 

Тип урока : обучающий, игровой.

 

Задачи урока:

 

1.Обучение технике ловли и передачи мяча на месте и в движении.

 

2. Развитие координационных способносте.

 

3. Развитие чувства коллективизма.

 

Место проведения: спортивный зал.

 

Инвентарь и оборудование: набивные мячи, баскетбольные мячи.

ID: 7 | Просмотров: 3039